ეგვიპტე, მის ხსენებაზე ყველას უდიდესი პირამიდები, ფარაონები, მდინარე ნილოსი და გრანდიოზული ტაძრები გვახსენდება. ცივილიზაცია, რომელმაც ამდენს მიაღწია, რა თქმა უნდა ყოველდღიურ ცხოვრებაშიც ძალიან დიდი ნაბიჯები გადადგამდა. მათ უამრავი ისეთი რამ გამოიგონეს, რასაც დღესაც კი დიდი მონდომებით ვიყენებთ. ქვემოთ ყველაზე პოპულარულ ეგვიპტურ “გამოგონებებს” გაგაცნობთ.
თვალის ჩრდილები და ლაინერი
ალბათ, ძალიან არ გაგიკვირდებათ როდესაც გაიგებთ, რომ თვალის გარშემო ჩრდილები სწორედ ეგვიპტელების მიერაა პირველად ფართოდ გამოყენებული. დაახლ. ძვ.წ. 5000 წელს, უკვე დასტურდება თვალის შავი ლაინერის არსებობა. ყველაზე ფართოდ გავრცელებული მწვანე და შავი ფერები იყო, რომლებსაც მალაქიტისა და ტყვიის შემცველი მადანისაგან ამზადებდნენ.
პაპირუსი
პაპირუსს რომ ახსენებენ, ჯერ მულტფილმი მახსენდება, რომელსაც ბავშვობაში პირველ არხზე მოუთმენლად ველოდი ხოლმე 🙂 ახლა, ცოტა ნამდვილ პაპირუსზეც მოვყვეთ. დაახლ. ძვ.წ. 3000 წელს, ძველმა ეგვიპტელებმა სასწაული აღმოჩენა გააკეთეს, მათ ისწავლეს მცენარე პაპირუსისასგან როგორ გაეკეთებინათ საწერად ვარგისი ქაღალდი. ეგვიპტე პირველი ცივილიზაცია იყო, რომელმაც თხელი ქაღალდის მსგავსი მატერია გამოიყენა საწერად. უკვე, ძვ.წ. 1000 წელს, ეგვიპტიდან პაპირუსის ქაღალდები დასავლე აზიასა და ახლო აღმოსავლეთში გაჰქონდათ. რა თქმა უნდა, თხელი პაპირუსი საწერად უფრო იოლი იყო, ვიდრე თიხის ფირფიტები.
ზემოთ სურათზე რასაც ხედავთ, შეიძლება ცოტა უცნაურად მოგეჩვენოთ, მაგრამ კარნაკის ტაძრის კედელზე გამოსახული კალენდარია. დიახ, ეგვიპტელები 360 დღიანი კალენდრით ხელმძღვანელობდნენ, რომელიც 12 თვედ იყოფოდა, თვე კი 30 დღისაგან შედგებოდა. დაახლ, ძვ.წ. 4000 წელს, კალენდარს დამატებითი 5 დღეც დაურთეს და მზის კალენდარს სრული სიზუსტით მიჰყვებოდნენ. ძვ.წ. 238 წელს კი ყველა გააოცეს და ნაკიანი წელიც დაამატეს.
ხარებშებმული გუთანი
იმედია არ დაგვიწყებიათ და ტრაქტორების ეპოქაში, ჯერ კიდევ გვახსოვს რისთვის იყენებდნენ გუთანს და რატომ იყო მისი გამოგონება ასე მნიშვნელობანი 🙂 ნილოსის ნაპირები მოსავლის მოსაყვანად ძალიან ნოყიერი იყო, თუმცა სჭირდებოდა კარგი დამუშავება და დასათესად მიწის მომზადება. ძვ.წ. 2500 წელს, ეგვიპტელებს უკვე ჰქონდათ გუთანი და ხარების მეშვეობით შეეძლოთ მიწის მოხვნა და სათესად მისი გამზადება.
პიტნის სავლებები პირის ჰიგიენისათვის
სამწუხაროდ, ეგვიპტელებს მაინც და მაინც მოწესრიგებული პირის ღრუ არ ჰქონიათ. თანამედროვე კვლევებითა და მუმიების შესწავლით დადგინდა, რომ თვით დედოფალი ჰატშეპსუტი და რამზეს დიდიც კი, კბილის ინფექციამ გადაიყოლა. ნუ, რამზესზე ვიტყვით მაინც, დრომ უწიაო, 90 წელს გადაცილებული გარდაიცვალა, მაგრამ ჰატშეპსუტმა ფრიად ახალგზრდამ დატოვა კემეტის ქვეყანა.
კბილებისა და პირის ღრუს ასეთი ცუდი მდგომარეობა საკვებით იყო გამოწვეული. უპირველეს ყოვლისა, ქვიშის ნამცეცები საჭმელზე ხვდებოდა. ხორბალს ქვის დოლაბებით ფქვავდნენ, რაც ფქვილში ქვის ნაწილაკების მოხვედრას იწვევდა, ასეთი ფქვილისგან გამომცხვარი პური კი, კბილების ცვეთას და შემდგომ გაფუჭებას იწვევდა, საბოლოოდ ჯამში, პირიდან არც თუ სასიამოვნო სურნელი ამოსდიოდათ. ამიტომაც, პატარა პიტნის გრანულები შექმნეს, რომელსაც დარიჩინს, კომიფორას (იგივე მურის ხე) და თაფლს ურევდნენ, ლოყებთან ითავსებდნენ და უსიამოვნო სუნიც ქრებოდა 🙂
თმებისა და ნებისმიერ თმის მოცილება
ეგვიპტელი კაცებისა და ქალებისთვის, თმის მოცილება სხეულის ნებისმიერ ადგილას საკმაოდ დამკვირდებული ტრადიცია იყო. მათ სჯეროდათ, რომ სხეულზე თმა ბარბაროსობისა და უსუფთაობის ნიშანი იყო. ამიტომაც, უძველესი დროიდან, დიდი მონდომებით იპარსავდნენ თმებს, თავზეც და ტანზეც. ზუსტად ისევე, როგორც ახლა ჩვენთან ლაზერულ ეპილაციას მივმართავთ. ერთი ორი დიოდური ლაზერის აპარატი, ნამდვილად დატახავდა თებეს სასახლეს 😀
კბილის პასტა და კბილის ჯაგრისი
ქვიშისა და პურში მოხვედრილი ქვის ნამცეცებისაგან, საწყალ ეგვიპტელებს როგორც უკვე იცით, გადასარევი კბილები ნამდვილად არ ჰქონდათ, თუმცა ცდილობდნენ მაინც რომ კბილებზე ეზრუნათ. მსოფლიოში პირველად, სწორედ ძველმა ეგვიპტელებმა გამოიყენეს კბილის ჯაგრისი და კბილის პასტა, რომელსაც კვერცხის ნაჭუჭისაგან ამზადებდნენ.
პარიკი
მთლად თავგადაპარსულ საზოგადოებაში, რაღა გასაკვირია რომ პარიკი უხსოვარი დროიდან შექმნეს. პარიკი სოციალური სტატუსის ხაზგასასმელად იდეალური საშუალება იყო, მას იყენებდნენ როგორც ქალები, ასევე კაცები. პარიკს ამზადებდნენ ადამიანის თმებისაგან.
მაღალ ქუსლიანი ფეხსაცმელი
ყველაზე ადრეული ფატქი, რომელიც ამტკიცებს რომ ეგვიპტელები მაღალქუსლიან ფეხსამელებს ხმარობდნენ, ძვ.წ. 3500 წლით თარიღდება. ანუ, გამოდის რომ მაღალი ქუსლები გაერთიანებულ ეგვიპტეზე უფრო ძველია 🙂 ასეთ ფეხსაცმელებს, მაღალი კლასის ადამიანები ატარებდნენ, ქალები და კაცებიც. დაბალი კლასის ხალხი, რომელიც ყოველდღე მიწასთან მუშაობდა, მსგავს ფეხსაცმელს ნამდვილად ვერ ატარებდა. გამონაკლისი იყო მხოლოდ ერთი პროფესია – ყასაბი, მათ მიერ მაღალი ქუსლის ტარება პროფესიული მიზნით ხდებოდა, რომ დაკლული ცხოველის სისხლში არ გასვროდათ ფეხი.
ლერწამის კალამი და შავი მელანი
პაპირუსის გამოგონებასთან ერთად, ძველი ეგვიპტელები პირველები იყვნენ, ვინც 5200 წლის წინ ლერწამის ღერი კალმად გამოიყენეს, წყლისა და ჭვარტლის ნაზავისაგან კი მელანი შექმნეს.
ამ სტატიის წაკითხვის შემდეგ, იმედია რამდენჯერაც ქუსლიან ფეხსაცმელს ჩაიცვამთ, კბილებს გამოიხეხავთ, ანდა უბრალოდ ეპილაციაზე წახვალთ, ძველი ეგვიპტელები გაგახსენდებათ და მიხვდებით ეს ყველაფერი მათ დაიწყეს 🙂
თუ რაიმე გამომრჩა და თქვენ გაგახსენდათ, ქვემოთ კომენტარების ველში ჩაწერეთ და აუცილებლად დავამატებ 🙂
ახეტ (ადიდება, 21 ივნისიდან – 21 ოქტომბრამდე) – პერიოდი, როდესაც ნილოსი დიდდებოდა. მდინარის ადიდება ივნისიდან დეკემბრამდე გრძელდებოდაა, თუმცა ოქტომბერში უკვე ნელ-ნელა კალაპოტს უბრუნდებოდა. ამ დროს ნილოსის მიერ ჩამოტანილი ნოყიერი შლამი კილომეტრობით ვრცელდებოდა ეგვიპტის ტერიტორიაზე და მადლიან მოსავალს უქადდა გლეხებს. ახეტ სეზონში შემავალი თვეები იყო: თოტი, პაოფი, ატირ,ხოიაკ (სახელები მოცემულია კოპტურ ენაზე).
Mariam Meritamen's Blog 